Γιατί υποστηρίζουμε τους εμπρηστές;

Ο Γιώργος Καλόφωνος αρθρογραφώντας στο NEWS 247 θέτει το ερώτημα αν αποδεχόμαστε την βία γιατί έτσι μας φοβίζει λιγότερο... 

1)Είκοσι πέντε μέρες μετά, και το κέντρο της Αθήνας μοιάζει ακόμη με βομβαρδισμένη πόλη: τα κουφάρια των κτιρίων που περιμένουν την ανακατασκευή, η βρώμα στους δρόμους, τα κλειστά καταστήματα...

του Γιώργου Θ. Καλόφωνου *

Και μέσα σ’ αυτό το ολοένα και πιο δυστοπικό σκηνικό, περιφέρονται οι εγκλωβισμένοι: άνθρωποι με ζοφερό παρόν και μέλλον αβέβαιο, ολοένα και περισσότεροι. Κι αυτή η ανεπαίσθητη οσμή του καμένου που δεν λέει να φύγει ακόμα. Είκοσι πέντε μέρες μετά, και είναι καιρός νομίζω να ξαναδούμε από απόσταση το θέμα των καταστροφών. Δεν θα γράψω για το κομμάτι της μνήμης της πόλης που έπεσε θύμα της τυφλής βίας. Όλα αυτά ηχούν πια χιλιοειπωμένα, και ας μην έχει περάσει ούτε μήνας: χιλιοειπωμένα μέχρι την επόμενη καταστροφή.

Το βράδυ της καταστροφής

2)Έχοντας γράψει εν θερμώ έναν αποχαιρετισμό στο Αττικόν, που πίστευα, όπως όλοι, εκείνη την στιγμή πως είχε ολοκληρωτικά καταστραφεί, θεώρησα την άμεση και υψηλή επισκεψιμότητα της ανάρτησης εκείνης παρήγορη: υπήρχαν πολλοί σαν και μένα που νοιάζονταν για την πόλη. Και μετά τα νέα πως το Αττικόν σαν από θαύμα σώθηκε τελικά: ακόμη ένα καλό σημάδι, μέσα στην απίστευτη καταστροφή... Μέχρι που πρόσεξα ορισμένα από τα οργίλα σχόλια κάτω από το απελπισμένο μου κείμενο, σχόλια που με προβλημάτισαν βαθειά.

Φλεγόμενα κτίρια και «φλεγόμενες» ζωές

Άνθρωποι προφανώς ευαίσθητοι και καλλιεργημένοι –δεν ήταν χούλιγκανς οι λιγοστοί μου επικριτές– είχαν αρχίσει να διατυπώνουν ένα δίλημμα που –όσο περνούσαν οι μέρες– το διάβαζα και το άκουγα όλο και πιο συχνά σε ιστολόγια, σε έντυπα, σε κουβέντες φίλων ακτιβιστών: το ψευδο-δίλημα του τι μετράει περισσότερο, τα φλεγόμενα κτίρια ή οι "φλεγόμενες" ανθρώπινες ζωές. Λες και τώρα που κάηκαν τα κτίρια οι ζωές έπαψαν να φλέγονται – ή μήπως δεν κάψαμε αρκετά; Βέβαια η επιχειρηματολογία τους ήταν πιο σύνθετη. Άνθρωποι που παλαιότερα είχαν αφιερώσει τις δικές τους ζωές υποστηρίζοντας την σωτηρία, από τον εργολαβικό οίστρο και την λαίλαπα της αντιπαροχής, κτιρίων σαν κι αυτά που κάηκαν, αποφάσισαν εν μία νυκτί πως όλα αυτά δεν είχαν πια καμία σημασία. Κι αυτό με μια ρηχή συναισθηματολογία, που υποκρύπτει μιαν επίφοβη πολωτική λογική.

Το πλέγμα της ενοχής και της ανοχής

Δεν είναι λοιπόν οι εμπρηστές των κτιρίων που με απογοητεύουν. Αυτοί κάνουν ό,τι κάνουν επειδή προφανώς το θεωρούν σωστό: επειδή τους εξυπηρετεί είτε ως μορφή πολιτικού αγώνα, είτε ως διατεταγμένη προβοκάτσια, είτε ως ανάγκη εκτόνωσης, είτε ως ωμή λεηλασία. Με απογοητεύει βαθύτατα, όμως, όταν κάποιοι τους παρέχουν κάλυψη, όταν άνθρωποι σκεπτόμενοι υιοθετούν μια λογική συνωμοσίας σιωπής, για να μην αμαυρωθεί ο όποιος πολιτικός αγώνας υποστηρίζουν. Ενοχλούνται έντονα που σπάει σιγά-σιγά αυτό το πλέγμα της ενοχής και της ανοχής που στο παρελθόν εμπόδιζε κάποιους ανθρώπους να καταδικάσουν την βία και την καταστροφή. Θυμίζω 3)το κάψιμο της Συγκλήτου του Πολυτεχνείου ή –πιο πρόσφατα– το σπάσιμο τμημάτων του πολύτιμου μαρμάρινου διάκοσμου της Ακαδημίας για να προμηθευτούν οι διαδηλωτές υλικό για πετροπόλεμο. Πολύ λίγοι τολμούσαν να μιλήσουν γι’ αυτά. Και τώρα, για να μην επισκιαστεί η "μεγαλειώδης συγκέντρωση", κάποιοι ανακάλυψαν ξαφνικά τους αστέγους, που είναι σημαντικότεροι από τα λιγοστά νεοκλασσικά της Αθήνας, λες και θα ανακουφιζόταν κάπως η βασανισμένη ζωή τους αν είχαμε δεχτεί αδιαμαρτύρητα όλοι την καύση των ιστορικών κτιρίων, ως ένα είδος εξιλαστήριας θυσίας.

Το σύμπλεγμα της ομηρίας

Με τρομάζει αυτό το στένεμα της σκέψης, η ομηρία στην οποία οδηγεί σχεδόν πάντοτε η στράτευση σε έναν "ύψιστο" πολιτικό αγώνα, σωστό ή λαθεμένο. Στην περίπτωσή μας, άλλωστε, η πεπατημένη αυτή λογική κατατάσσει στην κατηγορία των εχθρών μιαν ευαισθητοποιημένη μερίδα της κοινωνίας μας, που θα ήταν σύμμαχος φυσικός σε έναν αγώνα ενάντια στην σκληρότητα και την απανθρωπιά. Με τρομάζει αυτός ο τυραννικός δυϊσμός – η προπαγανδιστική λογική του άσπρου και του μαύρου που αντιμάχεται κάθε έννοια ελευθερίας της σκέψης, κάθε έννοια ανθρωπισμού.4) Όταν η πολιτισμική μας παράδοση, η ιστορική μας μνήμη, η ταυτότητά μας –όπλα πολύτιμα– αντιμετωπίζονται ως παράπλευρες απώλειες, ίσως η μάχη να έχει χαθεί πριν ακόμη ξεκινήσει. Λειτουργεί βέβαια, παράλληλα, και το σύνδρομο μιας άλλης ομηρίας, ψυχολογικής. Aποδεχόμαστε την βία –φτάνουμε μάλιστα να την θαυμάζουμε– γιατί έτσι μας φοβίζει λιγότερο. Σ’ αυτήν έχουν παγιδευτεί περισσότερο ορισμένοι παλιοί υμνητές του αποκαθηλωμένου, σήμερα, "λάιφ στάιλ". Θα προσπαθήσουν άραγε να το υποκαταστήσουν με έναν εξ ίσου "τρέντυ" πρωτογονισμό;

Περιχαράκωση και εγκλωβισμός

Οι διαδηλώσεις, οι διαμαρτυρίες, ακόμη και οι βίαιες εκδηλώσεις οργής, έχουν σίγουρα και αυτές την αξία τους σε έναν αγώνα. Όμως οι όροι έχουν αλλάξει, κι αυτές οι γνώριμες και βολικές μέθοδοι γίνονται όλο και πιο αναποτελεσματικές. Η όποια αξία τους είναι πια συμβολική, οι παρενέργειές τους, όμως, οδυνηρά απτές. Εξίσου αναποτελεσματική, εξίσου περιχαρακωμένη σε ένα στείρο παρελθόν είναι κι η σκέψη που τις υποστηρίζει. Θα έπρεπε λοιπόν να βρούμε σύγχρονους τρόπους, ευφάνταστους και δημιουργικούς, για να προσπαθήσουμε, τουλάχιστον, μέσα από έναν πραγματικό διάλογο, να αντιστρέψουμε την αδιέξοδη και καταστροφική μας πορεία.

Το πεπαλαιωμένο πολιτικό κατεστημένο που μας οδήγησε στην σημερινή κρίση φαίνεται ανίκανο να φέρει εις πέρας αυτήν την ανατροπή. Το ίδιο ανίκανες όμως αποδεικνύονται οι πνευματικές και πολιτικές δυνάμεις που αυτοπροβάλλονται ως το αντίπαλον δέος. Εγκλωβισμένες κι αυτές σε μια γνώριμη, και εξ ίσου στείρα, πολωτική λογική, εμμένουν στις ίδιες, εύκολες και χρεωκοπημένες ιδέες μιας ιδιότυπης πολιτικής ορθότητας. Και ίσως αυτό να είναι απ’ όλα το πιο ανησυχητικό.

*Ο Γιώργος Θ. Καλόφωνος είναι ιστορικός ειδικευμένος στην πολιτισμική ιστορία της Ύστερης Αρχαιότητας και του Βυζαντίου. Έχει δημοσιεύσει επιστημονικές μελέτες σε θέματα όπως η ιστορία και η θεωρία του ονείρου, η εγκοίμηση, η μαγεία, η αγιολογία, η ιστοριογραφία. Παράλληλα συνεργάζεται με έντυπα μέσα,  όπως οι εφημερίδες "Το Βήμα της Κυριακής" και η "Καθημερινή της Κυριακής". Επίσης, έχει εργασθεί για την διοργάνωση μορφωτικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Λίγο μόνο σχόλια πάνω στο άρθρο.

1)Μου αρέσει η αρχή που λέει ότι το κέντρο είναι σαν βομβαρδισμένη πόλη, μιλάει για τα κουφάρια των κτιρίων, την βρώμα και τα κλειστά καταστήματα.

Αυτό λέει είναι αποτέλεσμα των επεισοδίων και όχι λόγο της κρίσης. Η βρώμα από καμένα κτίρια που δεν λέει να φύγει είναι μεγαλύτερη από τους τόνους χημικών που έχουνε ρίξει στην Αθήνα οι προστάτες μας.

Είναι γενικά αποδεκτό ότι η Αθήνα ήταν καθαρή πόλη, τα καταστήματα ανοιχτά και γεμάτα κόσμο και τα κτίρια πραγματικά στολίδια που κοσμούσαν την πολύ όμορφη ατμόσφαιρα.

2)Συνεχίζει με την καταστροφή της του Αττικόν που όλος τυχαίως μετά από το ολοκληρωτικό κάψιμο, όπως λέγανε τα κανάλια, σώθηκε(από θαύμα ) μόλις κόπασε ο θόρυβος και σταμάτησε να εξυπηρετεί τις ανάγκες του συστήματος.

Παρακάτω λέει ότι  κανείς δεν μιλάει για τα σπασίματα και ότι ανακαλύψαμε τους άστεγους για να μην επισκιαστούν οι μεγαλειώδης συγκεντρώσεις. Σε ποια χώρα ζει? Πότε τα κανάλια προβάλλανε τις συγκεντρώσεις έναντι των σπασιμάτων?

Κλείνω με ένα ακόμα στοιχείο που λέει για τα μάρμαρα που της Ακαδημίας που σπάσανε για να προμηθευτούν οι διαδηλωτές!!! με υλικό για πετροπόλεμο.

Προφανώς για τον κύριο  διαδηλωτής σημαίνει κουκουλοφόρος,

προφανώς δεν έχουν πέσει στην αντίληψη του ποτέ ασφαλίτες να καίνε και να σπάνε πολυαγαπημένα κτίρια ( και δεν θα μιλήσω για την αστυνομική βία γιατί εδώ τον κύριο τον ενδιαφέρει η βία στα κτίρια και όχι η βία σε γυναίκες και παιδιά)

4)Ένα τελευταίο, αναφέρει ότι "Όταν η πολιτισμική μας παράδοση, η ιστορική μας μνήμη, η ταυτότητά μας –όπλα πολύτιμα– αντιμετωπίζονται ως παράπλευρες απώλειες, ίσως η μάχη να έχει χαθεί πριν ακόμη ξεκινήσει."

Η ιστορική μας ταυτότητα μνήμη και παράδοση για τον κύριο είναι το Αττικόν και όχι η ελευθερία, η δημοκρατία, το δικαίωμα στην εργασία στην τροφή και στην στέγαση.(Ποιο από τα δύο αντιμετωπίζεται στην σημερινή Ελλάδα ως παράπλευρη απώλεια λόγο του χρέους?)

Γενικά αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι πάντα όταν συμβαίνουν αυτά γίνεται μια προσπάθεια να συνδέσουν τους διαδηλωτές με την βία και την αποδοχή της από αυτούς.

Πάντα θα πρέπει -όσοι διαδηλώνουν και διεκδικούν- να απολογούνται για τις καταστροφές που ουδεμία σχέση έχουν με αυτές.

Η βία ΔΕΝ είναι δικαιολογημένη και δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς μιας διαδήλωσης (αν συνέβαινε αυτό τότε αυτοί που τα σπάνε θα ήτανε εκατοντάδες χιλιάδες) αλλά πρέπει να έχουμε την εντιμότητα να αναγνωρίζουμε ότι η βία σε ένα κτίριο έχει λιγότερη σημασία από 

την βία σε ένα ολόκληρο λαό, και πως ή δεύτερη είναι αυτή που προκαλεί την πρώτη.

@Tattookolou (twitter)