Πριν λίγες ημέρες (21 Μαρτίου) συμπληρώθηκαν 41 χρόνια από τον θάνατο του αείμνηστου Μανώλη Χιώτη. Το παράδοξο είναι το έξης: 21/3/1920 ή 1921 (υπάρχει μια διχογνωμία για το ακριβές έτος) γεννήθηκε ο Μ. Χιώτης, 21/3 (ούτε εδώ μπορέσαμε να βρούμε το ακριβές έτος ή το 1946 ή το 1947) πήρε το πρώτο του τετράχορδο μπουζούκι στα χέρια του, 21/3/1970 πέθανε. Πραγματικά απίστευτες συμπτώσεις!
Γράφουμε αυτό το άρθρο σαν ελάχιστο φόρο τιμής στον μεγαλύτερο Έλληνα δεξιοτέχνη του μπουζουκιού σε έναν πραγματικά καινοτόμο και προοδευτικό μουσικό, σπουδαίο συνθέτη και μεγάλη προσωπικότητα. Ο Μ. Χιώτης εκτός από δεξιοτέχνης έπαιζε με την ίδια άνεση κιθάρα, λέγεται ότι ήταν ο πρώτος που έπαιξε με ηλεκτρική κιθάρα στην Ελλάδα, ούτι και βιολί, ενώ όπως είχε πει σε συνέντευξη του προσάρμοσε στο μπουζούκι την τεχνική και την νοοτροπία της κιθάρας. Επίσης ο Μ.Χιώτης έλεγε ότι δεν ήταν «μπουζουξής» αλλά... «μπουζουκίστας», γιατί, όπως συμπλήρωνε, «δεν λέμε κιθαριστής, λέμε κιθαρίστας!».
Η εύλογη απορία σας θα είναι τι σχέση έχει ο Μ. Χιώτης με την Heavy Metal μουσική; Ο υπογράφων πιστεύει ότι έχει! Το παίξιμο του Μ. Χιώτη εμπεριείχε τα παρακάτω χαρακτηριστικά: τεχνική-ταχύτητα-καθαρό ήχο! Ότι ακριβώς διαθέτουν στο παίξιμο τους, επίσης σε βαθμό τελειότητας, οι Shredding Hard Rock-Heavy Metal κιθαρίστες! Όπως καταλαβαίνετε ο βασικός λόγος που γουστάρουμε το παίξιμο του Μ. Χιώτη είναι ότι έχουμε «τρελό κόλλημα» με τους Shredding κιθαρίστες. Έτσι παρακολουθώντας σε ελληνικές ταινίες τον Μ. Χιώτη να παίζει μπουζούκι και τα δάχτυλά του να ανεβοκατεβαίνουν με μεγάλη ταχύτητα και δεξιοτεχνία την ταστιέρα του μπουζουκιού του πραγματικά ενθουσιαζόμαστε! Υπάρχουν κάποιες ομοιότητες μεταξύ του Μ.Χιώτη και των μεταγενέστερων Shredding κιθαριστών και στα μουσικά όργανα (μπουζούκι-κιθάρα) στις μετατροπές που έκαναν σε αυτά, αλλά και στο πως αντιλαμβανόταν την μουσική ο Μ. Χιώτης και οι μετέπειτα Guitar Heroes. Χάρις στον Μ. Χιώτη το μπουζούκι από παρεξηγημένο όργανο εμφανίστηκε σε ορχηστρικά έργα ενώ και η Heavy Metal μουσική τα τελευταία χρόνια τυχαίνει ευρείας αποδοχής.
Πιο συγκεκριμένα:
*Ο Μ. Χιώτης έπαιζε με μπουζούκια σχεδιασμένα και φτιαγμένα σύμφωνα με τις οδηγίες του αποκλειστικά για τον ίδιο. Το πρώτο τετράχορδο μπουζούκι του φτιάχτηκε στο οργανοποιείο Ζοζέφ στον Πειραιά, ενώ είχε και ένα άλλο μπουζούκι εννοείται αποκλειστικά φτιαγμένο για τον ίδιο με χορδές από έντερα, ώστε ο ήχος του να μοιάζει με ούτι. Επίσης ήταν ο πρώτος «μπουζουκίστας» που τοποθέτησε μαγνήτες στο μπουζούκι για πιο καθαρό ήχο και έπαιζε με ενισχυτή στο πάλκο, ήξερε να διαβάζει και να γράφει πεντάγραμμο, ενώ χρησιμοποιούσε και τα τέσσερα δάχτυλά του (ενίοτε και τα πέντε) στο παίξιμό του.
Επειδή μπορεί να μπερδευτήκατε γιατί αναφέρουμε συνέχεια το τετράχορδο μπουζούκι να σας βοηθήσουμε λίγο: Τα παραδοσιακά μπουζούκια (τα λεγόμενα και τρίχορδα) διαθέτουν τρία ζεύγη χορδών. Ο Μ. Χιώτης πρόσθεσε ακόμα ένα ζεύγος κάνοντάς το τετράχορδο. Για να το πούμε πιο απλά ο Μ. Χιώτης έπαιζε με 8 χορδές και έτσι μπορούσε να παίξει πιο δύσκολα θέματα, πιο «κιθαριστικά», πιο περίπλοκα, αναδεικνύοντας όλο το ταλέντο του και την απαράμιλλη τεχνική του. Και οι σημερινοί δεξιοτέχνες του μπουζουκιού παίζουν με 4χόρδα μπουζούκια. Ο αείμνηστος όμως έπαιζε με την ίδια ευκολία και με 3χόρδα μπουζούκια και για ένα μικρό χρονικό διάστήμα έπαιζε και με μπουζούκι με 7 χορδές! (θα διαβάσετε παρακάτω τον λόγο...)
Το τετράχορδο μπουζούκι ονομάστηκε «ηλεκτρικό μπουζούκι» ή «κιθαρομπούζουκο», έτσι το έλεγαν κοροϊδευτικά οι «τρίχορδοι» παλιοί μπουζουξήδες.
Ο Μ. Χιώτης κατά την διάρκεια του Μεσοπόλεμου πήγε στην Αμερική όπου δούλεψε ως κιθαρίστας σε μαγαζιά. Εκεί άκουσε και άλλα είδη μουσικής όπως Μπλούζ, Τζάζ, Αφρο- Κουβανέζικη Λάτιν. Οι επιρροές κυρίως από Λάτιν μουσική είναι εμφανέστατες σε αρκετά τραγούδια του, ενώ και στα μαγαζιά που δούλεψε μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, η ορχήστρα του περιείχε πνευστά-κρουστά και όχι μόνο έγχορδα όπως οι ορχήστρες της εποχής στην Ελλάδα.
Οι Shreedding κιθαρίστες της εποχής μας; Οι περισσότεροι έχουνSignature Guitars Models (και όχι μόνο, πολλοί κιθαρίστες έχουν σειρές ενισχυτών, πεταλιών, μαγνητών) φτιαγμένες κατά παραγγελία, σύμφωνα με τα γούστα και τις επιθυμίες τους και τις προδιαγραφές που θέλει ο κάθε κιθαρίστας, ενώ πολλοί παίζουν και με 7χόρδες κιθάρες και αρκετοί «πειραματίζονται» και με άλλα είδη μουσικής εκτός από H.R-H.M.
*O M. Xιώτης έγραψε ορχηστρικά κομμάτια για μπουζούκι, ενώ έπαιξε μπουζούκι και σε ορχηστρικά έργα του Μίκη Θεοδωράκη. Συνεργάστηκε επίσης και με τον Μάνο Χατζηδάκι. Αρκετοί κιθαρίστες έχουν γράψει συνθέσεις και τις έχουν παρουσιάσει με ορχήστρες, ενώ και πολλά συγκροτήματα Heavy Metal έχουν συνεργαστεί με ορχήστρες Κλασσικής Μουσικής ή έχουν γράψει τραγούδια που συμμετέχουν μουσικοί με κλασσική παιδεία.
Ζητήσαμε την γνώμη του Bob Katsioni (πλήκτρα-ρυθμική κιθάρα στους Firewind, μέλος και των Outloud και γενικότερα ένας προικισμένος μουσικός, παραγωγός και δάσκαλος μουσικής) και ο Bob μας βοήθησε για ακόμη μια φορά. Για όσους δεν το ξέρουν δε, οι Firewind έχουν παίξει live το «Περασμένες μου Αγάπες» σε instrumental version βέβαια και το αποτέλεσμα ήταν τέλειο! Ρωτήσαμε τον Bob αν διακρίνει κάποιες ομοιότήτες στο παίξιμο του Μ. Χιώτη στο μπουζούκι με το αντίστοιχο παίξιμο των Shredding κιθαριστών και αν τα νέα παιδιά που μαθαίνουν τώρα κιθάρα θα ωφεληθούν ακούγοντας Μ. Χιώτη.
Οι απαντήσεις του Bob: «To πιο εμφανές είναι σίγουρα η ταχύτητα αλλά και ο τρόπος που με τον οποίο περνούσε διαφορετικά στυλ παιξίματος όπως κλασσικότροπα θέματα Bach ενορχηστρωμένα πάνω σε τροπικούς ρυθμούς τύπου Mambo με αμιγώς Jazz αρμονία. Δεν διαφέρει καθόλου σε αυτό που έκαναν καλλιτέχνες όπως ο Yngwie Malmsteen που συνδύασε την –ας την πούμε- «λαϊκή» μουσική της Αμερικής, δηλαδή το Rock (δεδομένου ότι η αντίστοιχη «δημοτική» τους είναι η Country) με το κλασσικό άκουσμα. Μακάρι τα νέα παιδιά να αφήσουν στην άκρη τις προκαταλήψεις για την ελληνική λαϊκή μουσική και να ακούσουν προσεκτικά το παίξιμο και την όλη αντιμετώπιση της μουσικής και του οργάνου του Μανώλη Χιώτη. Και θα τους έκανε επίσης πολύ καλό να μελετήσουν και κάποια κομμάτια του. Εκτός από τεράστια τεχνική δυσκολία, σίγουρα θα τους ανοίξουν νέους ορίζοντες έκφρασης. Εγώ ασχολήθηκα αρκετά μα αυτήν την «σχολή» τόσο μέσα από τους Firewind διασκευάζοντας το «Περασμένες μου Αγάπες», όσο και μέσα στο στούντιο μου κάνοντας την πολύ πετυχημένη κατά την ταπεινή μου άποψη διασκευή στο "Bouzouki & Whiskey", μαζί με τον ταλαντούχο νέο κιθαρίστα Steelianos».
Πριν λίγα χρόνια στον ALPHA και μετά στη ΝΕΤ, ο δημοσιογράφοςΧρίστος Βασιλόπουλος για την εκπομπή του «Μηχανή του Χρόνου» είχε επιμεληθεί δύο εκπληκτικά αφιερώματα στον Μ. Χιώτη. Ανάμεσα στα πρόσωπα που μίλησαν στις δύο εκπομπές ήταν οι Μίκης Θεοδωράκης και Μίμης Πλέσσας, οι οποίοι εκφράστηκαν με θαυμασμό για τον Μ. Χιώτη. Μίλησαν και οι στενοί του συνεργάτες: η Μαίρη Λίντα, η τραγουδίστρια όλων των μεγάλων επιτυχιών του, οι «μπουζουκίστες» (σ.σ. συγχωρεμένοι και αυτοί δυστυχώς) Γιάννης «Σπόρος» Σταματίου και Γιάννης Καραμπεσίνης ο οποίος μάλιστα στην κηδεία του Μ. Χιώτη έπαιζε στο μπουζούκι του τα «Ηλιοβασιλέματα» για να συνοδέψει τον φίλο του στην τελευταία κατοικία του. Μίλησαν και δυο μεταγενέστέροι δεξιοτέχνες του μπουζουκιού οι Χρήστος Νικολόπουλος και Θανάσης Πολυκανδριώτης που συνεργάστηκαν μαζί του στα πρώτα μουσικά τους βήματα.
Για τον Μ. Χιώτη, που στον Πειραιά τον αποκαλούσαν και «Πελέ του Μπουζουκιού», ανέφερε η Μαίρη Λίντα μεταξύ άλλων: Στην Αμερική που είχαν πάει για εμφανίσεις, στο Σικάγο πιο συγκεκριμένα, ερχότανε ένας νεαρός κιθαρίστας και ρώταγε συνέχεια τον Μ. Χιώτη και για την τεχνική του. Το όνομα του νεαρού κιθαρίστα; Jimi Hedrix!
Ακόμη και ο τεράστιος Jimi Hedrix είχε αναφέρει σε συνέντευξή του τον Μ. Χιώτη και επαινούσε το άρτιο παίξιμο του! Επίσης η Μ. Λίντα είπε ότι είχαν παίξει στα γενέθλια του Πρόεδρου Λίντον Τζόνσον στον Λευκό Οίκο και οι αμερικανοί έλεγαν το μπουζούκι... μπαζούκας, με τον Χιώτη να προσπαθεί να τους μάθει την σωστή ονομασία του οργάνου.
Εδώ αξίζει να σημειώσουμε κάτι που μας επισήμανε ο φίλος μας Άγγελος που παίζει μπουζούκι: Σε μια εκπομπή του αρκετά χρόνια πριν στο Seven X, ο Χρήστος Παπαδόπουλος (μπουζουκίστας και αυτός) είχε καλεσμένο τον Γιάννη «Σπόρο» Σταματίου (δική του σύνθεση είναι το "Bouzouki & Whiskey" που έχει διασκευάσει τέλεια ο Steelianos) και είπε το εξής περιστατικό: Όταν ήταν στην Αμερική ο Χιώτης έπαιζε για κάποιο χρονικό διάστημα με μπουζούκι με 7 χορδές. Ο λόγος; Είχε σπάσει η μια χορδή και ο Χιώτης όσο και να έψαξε δεν μπόρεσε να βρει μια ίδια χορδή και έτσι αναγκάστηκε να ζητήσει να του στείλουν από Ελλάδα χορδές. Μέχρι να τις παραλάβει, όμως, έπαιζε αναγκαστικά με 7χορδές! Τι να πούμε; Μοναδικός!
Αυτό όμως που μας έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση ήταν μια ιστορία που διηγήθηκε ο Μίκης Θεοδωράκης: Όταν ήταν φυλακισμένος ο Μ. Θεοδωράκης στον Ωρωπό, ένα βράδυ τον ξύπνησε ένας φρουρός και του είπε ότι κάποιος έπαιζε μπουζούκι απέναντι από την φυλακή. Ο Μ. Θεοδωράκης βγήκε στο προαύλιο της φυλακής και από τα συρματοπλέγματα διέκρινε τον Μ. Χιώτη, ο οποίος του έπαιζε μπουζούκι για να μην αισθάνεται μόνος του στην φυλακή! Την άλλη μέρα ο Μ. Χιώτης πέθανε από καρδιακή ανεπάρκεια και ήταν μόλις 50 χρόνων.
Λίγες σκέψεις ακόμη για το τέλος. Το παίξιμο του Μ. Χιώτη βασισμένο στην μουσική του παιδεία και το ταλέντο του παρουσιάζει ομοιότητες με το παίξιμο κάποιων άλλων μουσικών που αντιπροσωπεύουν εντελώς διαφορετικό μουσικό στυλ και νοοτροπία. Αυτή δεν είναι άλλωστε και η μαγεία της μουσικής; Γράφοντας αυτό το άρθρο εκτός από να τιμήσουμε την μνήμη του Μ. Χιώτη, θέλαμε να σας περιγράψουμε πως βλέπουμε το έργο ενός «λαϊκού» μουσικού μέσα από τα μάτια και την νοοτροπία ενός οπαδού της Hard Rock-Heavy Metal μουσικής ελπίζω να τα καταφέραμε!
Του Φραγκίσκου Φραδέλου
www.elliniki-skini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου